Οι διερευνητικές Ελλάδας-Τουρκίας στο πλαίσιο των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και μπροστά στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ το Μάρτη

Όλα τα στοιχεία των παγκόσμιων Οργανισμών συνηγορούν στο γεγονός πως η Κίνα, ως προς το θέμα της οικονομίας αναπτύσσεται με μια ταχύτητα και κλίμακα ανόδου τέτοιας έκτασης που δεν έχει γνωρίσει ποτέ η ιστορία των καπιταλιστικών χωρών, διεκδικώντας μέσα στην επόμενη δεκαετία το ρόλο του παγκόσμιου ταγού, σε βάρος προφανώς όχι μόνο της κινέζικης εργατικής τάξης αλλά και όλων εκείνων των χωρών που δένονται με διάφορες μορφές εξάρτησης από την, ανερχόμενη ιμπεριαλιστικά, Κίνα. Δύσκολος ωστόσο είναι ο καθορισμός του ρόλου των «Δυτικών δυνάμεων» και κυρίως των ΗΠΑ στην παγκόσμια γεωπολιτική σκηνή καθώς, παρά τη συντελούμενη υποχώρησή του, ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός εξακολουθεί να παραμένει ακόμη η πιο ισχυρή ιμπεριαλιστική δύναμη σε όλα τα επίπεδα. Θυμίζουμε, τις εσωτερικές αλλά και διεθνείς αρνητικές επιπτώσεις, μετά την ήττα του στον μακροχρόνιο πόλεμο στην Ινδοκίνα, στα μέσα της δεκαετίας του ’70, όπου όχι μόνο κατάφερε να διατηρήσει την ηγεμονική του θέση, αλλά και να πετύχει ισχυρά πλήγματα, που συνέβαλαν στην κατάρρευση του σοβιετικού ρεβιζιονισμού και της πρώην ΕΣΣΔ. Μόνο που από τότε μέχρι σήμερα έχουν σημειωθεί μεγάλες αλλαγές και ανακατατάξεις στη δύναμη των διεθνών κέντρων.

Στη θέση μιας εσωτερικά σαπισμένης, ιδεολογικά χρεοκοπημένης, οικονομικά κατεστραμμένης και ετοιμόρροπης Σοβιετικής Ένωσης της περιόδου Γκορμπατσόφ, βρίσκεται σήμερα μία Ρωσία σε φάση εσωτερικής καπιταλιστικής ισχυροποίησης, που επανακάμπτει και επανέρχεται με νέους όρους και δυνατότητες στο τραπέζι των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.

Στη θέση μιας Κίνας του παλινορθωμένου καπιταλισμού, με μικρή διεθνή πολιτική επιρροή και οικονομική δύναμη τη δεκαετία του 1980, βρίσκεται σήμερα μία ανερχόμενη παγκόσμια καπιταλιστική δύναμη, που η ιμπεριαλιστική της πολιτική αφήνει ισχυρό αποτύπωμα στις διεθνείς υποθέσεις. Ακόμη στις σημερινές συνθήκες, ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός έχει να αντιμετωπίσει εκτός από τον οξύτατο ανταγωνισμό της Κίνας, τη συνεχιζόμενη εξάπλωση του COVID-19, την εντεινόμενη καταστροφική καπιταλιστική κρίση, αλλά και το ξέσπασμα των διχαστικών ενδοαστικών αντιπαραθέσεων και των ταξικών αντιθέσεων που αναζωπυρώνονται συνεχώς μέσα στο εσωτερικό της χώρας. Κι ακόμα τις επιμέρους αρνητικές συγκυρίες που θέτουν τα μέτωπα των σχέσεων των ΗΠΑ με την ΕΕ (με νωπές τις κυρώσεις των ΗΠΑ στις εταιρείες που συμμετέχουν στη διέλευση του ρωσικού αγωγού Nord Stream II προς τη Γερμανία), την Ανατ. Ευρώπη, τις Ασιατικές χώρες και του Ειρηνικού, τη Νότια Αμερική, την Ανατ. Μεσόγειο, τα Βαλκάνια κ.α. Και παράλληλα, την επανάκαμψη του ρώσικου ιμπεριαλισμού που έρχεται να καλύψει τα κενά που αφήνει ο οικονομικός ανταγωνισμός Κίνας-ΗΠΑ, ιδίως στα μέτωπα Συρίας, Λιβύης, Κριμαίας, Αζερμπαϊτζάν, Βαλκανικής κ.α.

***

Μπροστά σε αυτή την πολυμέτωπη κατάσταση, οι ΗΠΑ επιστρατεύουν τους λιγότερο επισφαλείς αντιπάλους, και συγκεκριμένα την ΕΕ, προκειμένου να διασφαλιστεί η ΝΑΤΟϊκή συνοχή, απέναντι στους διακηρυγμένους εχθρούς της Δύσης, την Κίνα και τη Ρωσία, ιδιαίτερα στη φλεγόμενη, αλλά όμως και πλεονεκτική περιοχή των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων, την Ανατ. Μεσόγειο. Θυμίζουμε, ότι εδώ και πολλά χρόνια, η Μεσόγειος έχει μετατραπεί σε κόμβο των αντιθέσεων, όπως λ.χ. ΗΠΑ-Ρωσίας, ΗΠΑ-Ιράν, ΗΠΑ-Συρίας, Ισραήλ-Συρίας, Ισραήλ-Παλαιστίνης, Ελλάδας -Τουρκίας, Τουρκίας-Κύπρου, Τουρκίας-Κούρδων, ΕΕ-Β. Αφρικής κλπ, αποτελώντας δυσεπίλυτο γρίφο για τους ιμπεριαλιστές. Σήμερα, ο πλούσιος ενεργειακά υποθαλάσσιος χώρος, οι προβλέψιμοι σχεδιασμοί του κινέζικου «δρόμου του μεταξιού», οι ρωσικές στρατιωτικές βάσεις και συνεχείς διπλωματικές τους επαφές με τα περισσότερα δυτικόφιλα κράτη της Μεσογείου και τέλος η επεκτατικότητα της Τουρκίας έχουν μεταβάλει το σκηνικό.

Στο μεταξύ η συνεχιζόμενη καπιταλιστική κρίση, η καταστροφική πανδημία, η εξασθένιση του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού και οι ενδοευρωπαϊκές αντιπαραθέσεις, αποτέλεσαν στοιχεία υποχώρησης των δυτικών πρωτοβουλιών στην Ανατ. Μεσόγειο.

Όλα αυτά τα επιμέρους μέτωπα που αποτελούν τις κερκόπορτες διείσδυσης των κινέζικων και ρώσικων ιμπεριαλιστικών συμφερόντων, επείγονται να κλείσουν, καθώς προβλέπονται εξελίξεις, ιδίως μετά τη διαφαινόμενη υπέρβαση της υγειονομικής κρίσης από Κίνα και Ρωσία.

Ήδη, το Κυπριακό οδηγείται άρον άρον -μέσω της άτυπης πενταμερούς με «ανοιχτή» ατζέντα- στην «κυριαρχική ισότητα των δύο κρατών», δηλ. στη de facto διχοτόμηση και δημιουργία συνομοσπονδίας δύο κρατών. Παράλληλα, οι ελληνοτουρκικές διαφορές, μετά και τις διμερείς επαφές του Γ.Γ. του ΝΑΤΟ με Ελλάδα και Τουρκία, πριν την έναρξη των διερευνητικών συνομιλιών, δίνει και το στίγμα της στημένης χαλάρωσης των εκατέρωθεν εντάσεων και κυρίως της τουρκικής επιθετικότητας. Σε ό,τι αφορά στις τουρκικές διεκδικήσεις, είναι γεγονός πως παρά τα ευρωαμερικανικά εύσημα που αποδίδονται για τη διαλλακτική στάση της Τουρκίας στις διερευνητικές της περασμένης Δευτέρας (25/01), ωστόσο τα ζητήματα που έθεσε στο τραπέζι των συνομιλιών η Τουρκία, ξεκινούν -πέρα από τη συνεκμετάλλευση που πλέον επεκτείνεται σε όλη την Ανατ. Μεσόγειο και ταυτόχρονα μετατρέπεται σε «περιφερειακό Οργανισμό» στον οποίο θα συμμετέχουν οι ΗΠΑ, η Αίγυπτος, η Ελλάδα, η Κύπρος, το Ισραήλ, η Ιταλία, η Ιορδανία, η Παλαιστίνη και προφανέστατα και η Τουρκία- από την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, το «γκριζάρισμα» νησιών και βραχονησίδων, τη μειονότητα στη Θράκη, τις απαιτήσεις για έρευνα στο Μεταναστευτικό και φτάνουν μέχρι την επαναδιατύπωση του «casus belli» για τα 12 ν.μ. στο Αιγαίο! Την ίδια στιγμή, είναι εμφανής η αμηχανία -και αδυναμία- της κυβέρνησης Μητσοτάκη να αντιτάξει την άρνηση κάθε διαλόγου σε ζητήματα που θίγουν ευθέως τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας. Έτσι, αφήνεται να σέρνεται στην ιμπεριαλιστική λογική του «συμμαχικού πνεύματος» που επιβάλλουν τόσο οι Αμερικανοί όσο και οι Ευρωπαίοι «σύμμαχοι»! Στο μεταξύ οι σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας φαίνεται να εξομαλύνονται και να βελτιώνονται με ταχύτατους ρυθμούς. Σημειώνουμε την άρνηση Γερμανίας, Ιταλίας και Ισπανίας να επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία κατά την τελευταία Σύνοδο Κορυφής του Δεκέμβρη -και μάλιστα εν μέσω τουρκικών επιθέσεων στην ΕΕ-, ώστε να δεχθεί η Άγκυρα να καθίσει σε τραπέζι διαπραγματεύσεων με το σύνολο των απαιτήσεών της. Εάν η κυβέρνηση Μητσοτάκη χρεωθεί τον τορπιλισμό των διερευνητικών, όχι μόνο η απειλή κυρώσεων ακυρώνεται οριστικά, αλλά και η θέση της Τουρκίας για τις ελληνικές «απαιτήσεις» σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, δικαιώνεται. Άλλωστε το υπέδειξε στη Βουλή και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ: «…αν η κυβέρνηση πάρει την ευθύνη για το ενδεχόμενο ναυάγιο των συνομιλιών απέναντι στη διεθνή κοινή γνώμη, τότε η επόμενη ημέρα, με μια Τουρκία ολοένα και πιο επιθετική, που θα έχει ενισχύσει τις σχέσεις της με τον διεθνή παράγοντα, θα είναι μια πολύ δύσκολη ημέρα για την Ελλάδα…». Η Σύνοδος Κορυφής του Μάρτη πιθανότατα θα αναδείξει τη σύσφιξη των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας σε όλο το πλαίσιο των αμοιβαίων συμφερόντων, με την Άγκυρα ωστόσο να προτείνει στην ατζέντα τις δικές της ιδιαίτερες απαιτήσεις για τη Συρία, τη Λιβύη, το Αιγαίο, την Α. Μεσόγειο και τα Βαλκάνια μαζί με το Μεταναστευτικό, το Εμπόριο, την Ενέργεια, την Ασφάλεια και την Άμυνα. Με δύο λόγια, το σύνολο των τουρκικών αξιώσεων, που δεν απέχουν από το δόγμα Ερντογάν για τη «γαλάζια πατρίδα» και την αναθεώρηση της Συνθήκης της Λοζάνης.

Ιωσήφ Σταυρίδης, μέλος της ΚΕ του Μ-Λ ΚΚΕ